Kurs Enriched Air Diver »

Kurs specjalista sprzętowy »

Kurs podstawowy OWD »

Previous Next

Hipotermia - wychłodzenie organizmu

mieszanki oddechowe

Hipotermia jest skutkiem działania zimnego powietrza lub wody na organizm ludzki. W wyniku ogólnego obniżenia temperatury ciała następuje obniżenie efektywności działania, co zwiększa ryzyko wypadku. W ekstremalnym przypadku może nastąpić śmierć w następstwie zbyt niskiej temperatury mózgu i serca. Wychłodzenie spowodowane jest zbyt szybkim ochładzaniem organizmu w stosunku do jego zdolności wytwarzania ciepła.

Objawy

Podstawowym, wczesnym objawem wychłodzenia są dreszcze. Organizm reaguje tak, gdy nie jest w stanie utrzymać normalnej temperatury ciała (36.6C) i stara się wygenerować więcej ciepła przez ruch. Pierwsze skutki wychłodzenia to stopniowe osłabienie całego ciała. Jeżeli dreszcze ustają, to sytuacja jest już bardzo poważna. Najpierw tracimy siły w tych częściach ciała, które są bezpośrednio wystawione na działanie wody i zimnego, mokrego powietrza, np. w rękach. Później osłabienie przechodzi w zdrętwienie, któremu mogą towarzyszyć skurcze.

Większość fizycznych symptomów zależy od indywidualnej odporności człowieka i może być niezależna od temperatury ciała ludzkiego. Ogólnie, gdy temperatura ciała spada objawy nasilają się. Wyróżnia się cztery stopnie wychłodzenia.

Łagodne objawy (36-35 stopni Celsjusza)

• Drżenie, zimne ręce i stopy
• Osoba wciąż jest w stanie sobie pomóc
• Ból z zimna

Umiarkowane objawy; (35-30 stopni Celsjusza)

• Objawy takie same jak powyżej
• Niepokój, utrata poczucia czasu i zachowania energii

Ostre objawy (30-28 stopni Celsjusza)

• Zmniejszenie drżenia lub jego ustanie
• Postępująca utrata świadomości, niepokój, nienormalne zachowanie
• Poszkodowany przypomina pijanego; bardzo niezgrabne zachowanie, bełkot, może nie pozwolić sobie pomóc
• Osoba nie jest w stanie sobie pomóc
• Ofiara w średnim lub złym stanie
• Wzrastająca sztywność mięśni

Krytyczne objawy (30-28 stopni Celsjusza)

• Utrata świadomości, stan ogólny może przypominać śmierć
• Nikłe lub niewyczuwalne oddychanie
• Puls wolny i słaby lub niewyczuwalny
• Zanika reakcja źrenic na światło, co jest spowodowane niedotlenieniem mózgu
• Zimna skóra, może przyjąć sino-zielony kolor
• Jeżeli temperatura ciała spadnie do 24C, najczęściej następuje śmierć.

Hipotermia wpływa poza tym na zdolność właściwej oceny sytuacji. Łatwo przeoczyć moment, kiedy tracimy orientację. Wtedy musimy liczyć na kolegów, którzy zauważą nasze irracjonalne zachowania i spowolnione reakcje. Podczas pływania w zimnej wodzie trzeba szczególnie uważnie obserwować całą grupę.

Jeżeli hipotermia postępuje dalej dezorientacja przechodzi w zobojętnienie, które jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ ofiara przestaje interesować się własnym losem.

Stała temperatura ciała utrzymuje się dzięki termoregulacyjnym zdolnościom organizmu, które są wspomagane przez odpowiednie skafander. Podczas nurkowania w wodzie o niskiej temperaturze, ta samoregulacja może zostać zakłócona. Woda przewodzi ciepło znacznie lepiej i ochładza organizm 20 razy szybciej niż powietrze.
Poniższa tabela pokazuje przeciętny, oczekiwany czas przeżycia w zimnej wodzie, przez co należy rozumieć, że osoby odporniejsze mogą przetrwać dłużej, słabsze nieco krócej.

przy temperaturze -15C skafander zamarza błyskawicznie
warto zadbać o właściwą ochronę głowy i rąk

Należy podkreślić, że w literaturze spotyka się bardzo różne oszacowania czasu przeżycia w zimnej wodzie. Dla naszych potrzeb w zupełności wystarczy zapamiętać, że osoba nie ubrana w specjalny kombinezon może przeżyć w wodzie o temperaturze poniżej 10C tyle minut, ile wynosi temperatura wody: np. 4 minuty w wodzie o temperaturze 4C.

Nurkowie powinni uważać nie tylko pod woda ale również na powierzchni. Niska temperatura powietrza w połączeniu z siłą wiatru przyczynia się do wychłodzenia organizmu w trakcie zakładania i rozbierania się z mokrej pianki. Na wietrze występuje tzw. ,,windchill'', który polega na przyspieszonym parowaniu skóry, co ochładza organizm.. Nawet jeśli jesteśmy ciepło ubrani a na działanie wiatru wystawione są tylko dłonie, ręce czy twarz możemy szybko przemarznąć. Wiatr wpływa na odczuwanie temperatury powietrza ,,obniżając" subiektywne odczucia:

• wiatr o sile 3 stopnie Beauforta daje ten sam efekt, co obniżenie temperatury o 5-10C,
• natomiast wiatr o sile ponad 7 stopni Beauforta daje ten sam efekt, co temperatura niższa o nawet 20C przy bezwietrznej pogodzie.

Pomoc przy hipotermii

Podczas opieki nad wychłodzonym obowiązuje ogólna zasada: unikać wszelkich zbędnych ruchów poszkodowanego. Im wyższy stopień hipotermii, tym bardziej trzeba na to uważać. Przy obniżonej temperaturze ciała organizm pracuje w pewnym sensie na zwolnionych obrotach, aby utrzymać krążenie krwi w sercu, płucach i mózgu. Nawet nieznaczne ruchy, powodują przepływ ciepłej jeszcze krwi z tułowia w wyziębione kończyny. Zimna krew dociera do środka ciała. Ten tzw. ,,afterdrop'' może doprowadzić do ostatecznego załamania się krwiobiegu.

Ratowanego należy przenieść w miejsce osłonięte od wiatru, ze względu na jego chłodzące działanie.

Sposoby postępowania w kolejnych stadiach wychłodzenia

We wszystkich przypadkach należy przenieść poszkodowanego do suchych, przewiewnych i ciepłych warunków. Traktować delikatnie, zdjąć przemoczone ubranie - pociąć jeżeli konieczne. Łagodnie ogrzewać plecy, szyję, głowę - można użyć butelek z ciepłą wodą, ciepłych suchych ręczników. Przykryć poszkodowanego śpiworem lub kocami, odizolować od zimnego - włączając również szyję i głowę.

kiedy jest naprawdę zimno,
warto po nurkowaniu rozgrzać się np. herbatą.

Pierwsze stadium wychłodzenia.

Poszkodowany jest w pełni przytomny, można go rozebrać bez zbędnego poruszania, ułożyć w śpiworze, zawinąć dodatkowo w płachtę ratunkową i podać ciepłą herbatę. Wychłodzonego powinno się ostrożnie wysuszyć, ale nie nacierać ręcznikiem ani nie masować aby nie prowokować przepływu krwi z głębi ciała do naczyń podskórnych. Ułożyć poziomo w pozycji pozycji bocznej ustalonej. Oczywiście, jeżeli tylko istnieje taka możliwość, należy szukać schronienia w ogrzanych pomieszczeniach. Nie wolno podawać jakiegokolwiek alkoholu!

Pomoc przy łagodnych objawach

• Główny cel to zapobieżenie postępowania strat ciepła i pozwolenie ciału na samodzielne ogrzanie
• Daj ciepłe, słodkie napoje - nie podawaj alkoholu
• Podaj źródło ciepła by ustabilizować temperaturę i/lub
• Ćwicz by się rozgrzać
• Trzymaj ofiarę w cieple przez kilka godzin

Drugie stadium wychłodzenia.

U poszkodowanego pojawia się apatia i sztywność mięśni. Nie należy go rozbierać. Poza tym trzeba postępować tak, jak przy pierwszym stadium, tylko ułożyć ofiarę z podkurczonymi kończynami, co może zapobiec spadkowi temperatury ciała o kolejne stopnie. Podczas transportu unikamy położenia w pionie bezpieczna jest tylko w pozycja leżąca.
Pomoc przy umiarkowanych objawach

• Pomoc taka sama jak powyżej
• Podaj ciepły płyn do picia jedynie gdy poszkodowany jest w pełni przytomny i jest w stanie bez przeszkód go wypić - w żadnym wypadku nie podawaj alkoholu
• Jeżeli to możliwe - zaprowadź ofiarę do lekarza

Trzecie stadium wychłodzenia.

Poszkodowany traci przytomność. Należy postępować tak, jak przy drugim, ale nie wlewać do ust żadnych płynów. Tylko pomoc medyczna i kliniczna może zapewnić przeżycie. Jeżeli ustanie krążenie krwi lub nastąpi zatrzymanie oddechu, należy niezwłocznie rozpocząć reanimację.

Mocno wychłodzone komórki potrzebują dużo mniej tlenu i substancji odżywczych niż normalnie. Powracają do życia także bardzo powoli. Człowieka w skrajnej hipotermii często trudno odróżnić od martwego. Bardzo istotne jest, aby nie rozpoczynać reanimacji zbyt wcześnie, to znaczy, zanim nie stwierdzi się zatrzymania oddechu lub krążenia.
Pomoc przy ostrych objawach

• Wezwij pomoc medyczną tak szybko jak tylko to możliwe używając telefonu nr 999
• Bądź przy ofierze lecz nie drażnij jej - szorstkie postępowanie może spowodować zatrzymanie akcji serca
• Nie podawaj żadnego jedzenia ani picia
• Obserwuj, czy ofiara nie wymiotuje i bądź gotów jej pomóc aby się nie zadławiła.
• Ignoruj prośby typu "Zostawcie mnie w spokoju, nic mi nie jest" - ofiara jest w poważnych kłopotach, kontynuuj obserwację ofiary.
• Połóż ofiarę w ciepłym miejscu, nie pozwól się poruszać, nie wykonuj ćwiczeń

Przyłóż zewnętrzne, łagodne źródła ciepła do głowy, pleców, szyi i ud - nie pozwól temperaturze na opadanie lecz unikaj gwałtownego ogrzewania

Na hipotermię należy uważać również na nartach
w górach szczególnie tych wysokich, nagłe załamanie pogody
potrafi przyjść bardzo szybko

Ostrzeżenie

• Pierwsza pomoc w umiarkowanych i krytycznych przypadkach to przede wszystkim ogrzanie by ustabilizować temperaturę. Gwałtowne ogrzewanie, takie jak gorąca kąpiel lub prysznic może być fatalne w skutkach. W najlepszym przypadku może spowodować komplikacje. Pozwól ciału na powolne, samoistne ogrzanie się.
• Temperatura ciała podczas ogrzewania zmienia się wolniej niż temperatura skóry. Chroń ofiarę przez dłuższy okres aż do pełnego odzyskania sił lub przyjazdu pomocy medycznej. Potrzeba wielu godzin by temperatura ciała wróciła do normy.

Zobacz również temat: odmrożenie - warto poznać ten temat, zawsze kiedy nurkujemy w zimie. Temat może być również ważny dla narciarzy, tych alpejskich i biegowych oraz dla osób chodzących w góry.

Zobacz równie z temat:

1. odzież termoaktywna
2. skafander suchy