Jak zapisać się na kurs nurkowania!
Kursy nurkowania prowadzimy w Krakowie. Zależy ci na szybkim terminie - skontaktuj się z instruktorem
Tel.: (+48) 501 627 846. lub e-mail. Zawsze możesz zadzwonić i zapytać. Preferujemy kontakt telefoniczny. Więcej.
Butle do nurkowania
wielkości i materiały
Rozmiary butli
Butle nurkowe to cylindry zakończony z jednej strony wypukłym denkiem a z drugiej szyjką z gwintem. Wykonywane na ciśnienie pracy 200at, 220at lub 300at. Pojemność butli może być 10l, 12l, 15l, 18l, są spotykane również butle mniejsze o pojemności 4l, 7l, 8l. Butla zakończona jest zaworem oraz wyposażona jest w szereg innych elementów, ale o tym poniżej.
Butle wykonuje się z stali węglowej lub stopowej oraz stopów aluminiowych. Butle aluminiowe posiadają płaskie dno oraz grubszą ściankę, z tego powodu są znacznie większe od butli stalowych, przy tej samej objętości. Posiadają również większą wagę np. butle stalowe o pojemności 10l ważą około 11,5kg, kiedy taka sama butla aluminiowa waży 13,5kg, czyli o dwa kilo więcej. W wodzie sytuacja zmienia się drastycznie, to butla aluminiowa jest lżejsza, można powiedzieć, że pusta butla aluminiowa ma pływalność dodatnią (pływa), napełniona powietrzem do 200at posiada pływalność lekko ujemną. Właśnie z powodu neutralnej pływalności butle aluminiowe doskonale nadają się na stage, czyli dodatkową butlę z czynnikiem oddechowym. Butle stalowe posiadające pływalność ujemną (mniejsza wyporność przy tej samej wielkości), zmniejszają ilość obciążenia niezbędną do zanurzenia, sumaryczny ciężar butli i systemu balastowego będzie mniejszy. Przekładając to na kilogramy nurek o masie około 80kg w mokrej piance 5mm będzie potrzebował około 10kg balastu aby zanurkować z butlą stalową 10l, do nurkowania w butli aluminiowej 10l będzie potrzebował przynajmniej 12kg. W przypadku mocowania całego balastu na pasie, nasz kręgosłup boleśnie odczuje różnicę.
W wodach zimnych o słabych własnościach korozyjnych, gdzie nurkowie stosują grube pianki powszechnie stosuje się butle stalowe, na wody słone (duże własności korozyjne) i ciepłych (cieńsze pianki) stosuje się butle aluminiowe.
Gwint w szyjce butli może być:
- walcowy M25 uszczelniany przy pomocy o-ringu. To rozwiązanie jest powszechnie obecnie stosowane.
- stożkowy uszczelniany na specjalnej taśmie, szczelność uzyskuje się przez odpowiednio mocne skręcenie. Rozwiązanie stosowane w butlach technicznych, sprzęcie strażackim, bardzo rzadko w sprzęcie nurkowym.
Elementy butli nurkowych
Butle nurkowe składają sie:
- butli jednej lub dwóch, zestaw dwu butlowy to Twinset. Twinset stosowany jest głównie przez nurków technicznych do nurkowań głębokich (dekompresyjnych), jaskiniowych, wrakowych. Obecnie Twinset coraz częściej jest stosowany przez nurków rec nawet w bardzo płytkich nurkowaniach. Główną zaletą twinseta jest możliwość zdublowania sprzętu co wpływa na bezpieczeństwo nurkowania. Więcej informacji znajdziesz na stronie twinset.
- zaworu i manifold - pozwala na sterowanie wypłem gazu z butli,
- siatki - chroni butlę przed uszkodzeniami mechanicznymi,
- stopy - umozliwia postawienie butli,
- uchwytu - pozwala na łatwe przenoszenie butli,
- urządzenia rezerwy które nie jest obecnie stosowane - wynika to z faktu, że bardzo podnosi opory oddechowe w przypadku zestawów jedno butlowych. Urządzenie rezerwy było używane do końca lat 80-tych, a potem wyszło z użycia.
3. Siatka butli
Siatka butli chroni butlę przed uszkodzeniem. Wykonana jest z nici o odpowiedniej grubości, w postaci siatki o oczkach ok. 5mm. Siatka powinna być dobrana do średnicy i długości butli, jeżeli jest za długa to należy ją skrócić. Siatka powinna być dobrze naciągnięta, nie może być luźna.
Aby założyć siatkę należy zdjąć z butli doniczkę i następnie nałożyć siatkę. Siatkę naciągamy przy pomocy sznurków znajdujących się na obu końcach siatki, a nadmierną długość odcinamy. Po tych czynnościach zakładamy doniczkę.
Siatki są robione najczęściej w kolorze: czarnym, niebieskim, żółtym. Siatka w trakcie eksploatacji niszczy się, powstają przecięcia i rozdarcia, więc co kilka lat należy ją wymieniać, jeżeli nie nurkujemy zbyt intensywnie i dbamy o siatkę, będzie nam służyła przez wiele lat.
4. Stopy butli
Stopy butli plastikowy element umożliwiający stawianie butli w pozycji pionowej, chroni również spód butlę przed uszkodzeniami zewnętrznymi. Może być wyposażona w rolkę umożliwiającą ciągnięcie butli (ale myślę że to już przesada), ale tylko po płaski i równym terenie. Doniczka jest montowana tylko na butlach stalowych, których spód jest półokrągły, butle aluminiowe nie potrzebują doniczki, mają spód butli płaski.
5. Uchwyt butli
Uchwyt element służący do ułatwienia noszenia butli. Wbrew pozorom jest ważnym elementem, szczególnie w przypadku, kiedy butle należy przenieść kilka, kilkanaście metrów. W nurkowaniach z łodzi, gdzie praktycznie nie występuje potrzeba przenoszenia butli jest elementem zbędnym. Uchwyt powinien zapewnić wygodę noszenia, a jednocześnie nie przeszkadzać przy montażu kamizelki ratowniczo-wyrównawczej czy automatu oddechowego. Wybór rozwiązań jest bardzo duży. Brak uchwytu powoduje, że przenosimy butlę trzymając ją za zawór, przeważnie nie jest to zbyt wygodne.
Przechowywanie butli
Krótkotrwałe przechowywanie butli
Krótkotrwałe przechowywanie butli liczymy w miesiącach. Nurkujemy przez cały rok, butle między poszczególnymi nurkowaniami są przechowywane w pozycji pionowej i powinny być zabezpieczone przed wywróceniem, z dala od otwartych źródeł ciepła, oraz miejsc wilgotnych. Nie należy przechowywać butli pełnych, preferowane ciśnienie 10-40at. Napełniaj je przed nurkowaniem. Maksymalny okres trzymania pełnej butli to 1 rok, po tym okresie należy spuścić ciśnienie z butli do zera, i napełnić ją ponownie.
Długotrwałe przechowywanie butli
Długotrwałe przechowywanie butli liczymy w latach. Butle należy przechowywać w pozycji leżącej, ciśnienie w butli powinno wynosić od 10-40at (duże ciśnienie jest czynnikiem zwiększającym korozję). Dodatkowo należy rozkręcić butlę, sprawdzić jej część wewnętrzną, osuszyć w środku oraz usunąć zgromadzoną rdzę.
W przypadku zaolejenia należy umyć wodą z detergentem, a następnie bardzo dokładnie wypłukać detergent, butlę ususzyć. Zakręcić zawór i napełnić powietrzem do ciśnienia 10-40at (butlę napełniamy aby o-ringi znajdujące się w zaworze cały czas "pracowały", w przeciwnym razie po długotrwałym przechowywaniu mogą nie powrócić do pozycji "pracy" - należy je wymienić na nowe).
Warto również sprawdzić stan zewnętrzny butli i w razie śladów rdzy należy dokładni oczyścić zardzewiałe miejsca, a następnie zamalować farbą (farby kauczukowe lub olejne a najlepiej lakiery samochodowe w aerozolu)
Oznaczenia butli
Na butli w sposób trwały są wybite pewne oznaczenie: gazu - którym można napełniać butlę, znak wytwórcy, numer fabryczny, data atestu.
Atest butli
Atest butli to informacja o ważności przeglądu technicznego polegającego na sprawdzeniu wagi butli oraz wykonaniu próby ciśnieniowej wodnej na ciśnienie 150% ciśnienia pracy. Próba wodna polega na wykręceniu zaworu butli, napełnieniu butli wodą do wierzchu i przykręceniu zaworu testowego, następnie wytwarza się ciśnienie próby. Próba z użyciem wody jest znacznie bezpieczniejsza i szybsza niż z użyciem powietrza.
Dla przykładu butla na ciśnienie 200at, ma ciśnienie próby 300at. Atest obecnie wydawany jest w polsce na 2 lata (wcześniej był wydawany na 5lat). Po upływie tego czasu atestację należy powtórzyć. Atest butli jest wybijany na jej powierzchni, poniżej szyjki. Atest butli jest sprawdzany w pierwszej kolejności w miejscach napełniania butli. Butla bez ważnego atestu nie zostanie napełniona.
Pozostałe oznaczenia butli
W Europie najczęściej spotykamy butle stalowe. Wykonane są one z jednego kawałka metalu jako jednolity zbiornik (bez szwu). Na butli znajduje się szereg oznaczeń, z których dla użytkownika najważniejsze to:
- Data ważności atestu - temat został omówiony powyżej.
- Ciśnienie pracy - PS (ang. pressure). Maksymalne ciśnienie do jakiego można napełnić butlę wyrażone w [bar] - tu 232bar.
- Ciśnienie próby - PT (ang. pressure test). Ciśnienie jakie wytworzono w butli w czasie testu ciśnieniowego - tu 348bar. Jest to 150% ciśnienia roboczego butli i wynosi 225 at dla butli o ciśnieniu roboczym 150 at, a dla butli na 200 at wynosi 300 at.
- 3AA oznacza, że butla jest zrobiona ze stali, 3AL wskazuje szczególny stop aluminium.
- M25 oznacza gwint szyjki butli – M25x2.
- CE 0090 – informacja jaką normę Europejską spełnia butla. W Polsce Bez wybitego znaku CE nie da się zalegalizować butli.
- Pojemność butli podawana w litrach [ l ] lub [ dm3 ].
- Waga butli w [kg] – tu 15,5kg. Parametr istotny przy transporcie szczególnie dla osób słabszych.
- Zakres pracy - przewaznie od -40°C do 60°C.
- 2014/05 - data pierwszego atestu - mozna uznać, że jest to data produkcji butli.
- Oznaczenie producenta butli.
- Numer seryjny butli - każda butla ma swój indywidyalny numer.
