Kontrola pływalności

podstawowe umiejętności

Wyważenie (sprawdzenie pływalności) jest jedną z podstawowych czynności, jaką należy wykonać przed nurkowaniem, podobnie jak kontrolę sprzętu - są to czynnością obowiązkowe. Niewłaściwe wywarzenie może prowadzić do dużych problemów, niewłaściwe jest zarówno posiadanie zbyt małej ilości balastu jak i zbyt dużej. Nadmiar balastu powoduje problemy z utrzymaniem się na powierzchni (zbyt mała dodatnia pływalność nawet przy pełnej kamizelce ratowniczo-wyrówawczej), zbyt mało balastu spowoduje problemy z zanurzeniem, lub utrzymania właściwej prędkości w trakcie wynurzania. Najprościej uniknąć wszystkich problemów przeprowadzając przed każdym nurkowaniem zanurzenie kontrolne zwane również wyważeniem.

Wyważenie należy wykonać obowiązkowo w każdym przypadku, kiedy któryś z elementów mających wpływ na pływalność uległ zmianie, chodzi tu głównie o takie elementy jak: skafander, butla, pas balastowy ale również zmiana dotyczyła środowiska: woda morska, woda słona.

Wyważenie wykonujemy w całym sprzęcie (pianka, pas, abc, BCD , butla, automat oddechowy). Ważne: cały sprzęt ma być zmontowany prawidłowo oraz sprawdzony przez partnera (sprawdzenie bezpieczeństwa), w ustach należy trzymać automat oddechowy, a nie fajkę, wyeliminuje to problem w przypadku przypadkowego zanurzenia się.

sprawdzenie pływalności

Wyważenie zmieni się jeżeli zmienimy sprzęt, duży wpływ na pływalność ma:

Calem wyważenia jest takie dobranie balastu, aby było go jak najmniej, a jednocześnie można było się zanurzyć i przeprowadzić całe nurkowanie włącznie z przystankiem bezpieczeństwa w trakcie wynurzania.

Nurkując zużywamy czynnik oddechowy, którym najczęściej jest powietrze, w związku z czym zmniejsza się ciężar powietrza zgromadzonego w butli.

Aby nie wystąpiła sytuacja, w której pod koniec nurkowania, będziemy posiadać dodatnią pływalność, a co za tym idzie, nie będziemy w stanie utrzymać się na przystanku dekompresyjnym, będzie nas wynosiło na powierzchnię, należy zabrać dodatkowo 2-3kg balastu.

Związek między naszą pływalnością a balastem opisuje prawo Archimedesa. Metr sześcienny powietrza, czyli 1000 litrów, waży około 1,3kg jeżeli posiadamy butlę:

Jeżeli będziemy posiadać dwie butle (twinset) ciężar gazu w butlach będzie dwukrotnie większy:

Oczywiście nigdy nie powinno zużywać się całego czynnika oddechowego do końca, zawsze w butli powinno pozostać 30-50at tak zwana rezerwa. Nurkowania przekraczające poziom rekreacyjny stosują jeszcze bardziej rygorystyczne wymogi np. zasada 1/3 czy 1/2.

Pamiętajmy, że balast musi być rozmieszczony symetrycznie w stosunku do płaszczyzny przechodzącej przez środek klatki piersiowej (aby nas nie obracało na jedną stronę). Dobrze, kiedy jest możliwie z przodu (na brzuchu) mamy wtedy niżej środek ciężkości.

Wyważenie w jackecie

Należy wejść do wody, na tyle głębokiej, aby nie stać na dnie, oraz aby nie dotykać dna płetwami. Maska nurkowa powinna znajdować się na twarzy a automat oddechowy w ustach. Ustawiamy się w pionie, bierzemy pełny wdech do płuc i spuszczamy całe powietrze z jacketu. Woda powinna ustawić się na wysokości naszych oczu, po wydechu płetwonurek powinien się zanurzać. Jeżeli nie mamy wody na wysokości naszych oczu należy dodawać lub odejmować ciężarki, aż do uzyskania wymaganego poziomu wody. Niestety ta metoda sprawdza się tylko na pustej butli, czyli tak naprawdę jest mało przydatna, bo skąd wziąć pusta butlę przed nurkowaniem?

Jak wiemy w butli 12l jest ponad 3kg powietrza, więc jak spuścimy całe powietrze z jacketu zaczniemy tonąć. Jak więc praktycznie wykonujemy sprawdzenie pływalności?

Należy wejść do wody, na tyle głębokiej, aby nie stać na dnie, oraz aby nie dotykać dna płetwami. Maska nurkowa powinna znajdować się na twarzy a automat oddechowy w ustach. Ustawiamy się w pionie, bierzemy pełny wdech do płuc i spuszczamy w sposób ciągły powietrze z jacketu przy pomocy inflatora. Musimy spuścić z jacketu tyle powietrza, aby mieć pływalność na wysokości oczu. Najszybciej i najłatwiej to osiągniemy, spuszczając powietrze inflatorem w sposób ciągły, spuszczanie należy zakończyć na poziomie ust, na skutek siły bezwładności i pewnego opóźnienia osiągniemy i tak za 1-2 sekundy poziom oczu. Rękami w sposób dotykowy sprawdzamy ile powietrza znajduje się w jackecie, jacket powinien być napełniony do 1/3 objętości (3-4l powietrza co równoważy 3-4kg wyporności). Jeżeli wszystko jest OK po wydechu powinniśmy bez problemu zanurzać się. Gotowe.

Teraz jeszcze kilka uwag:

  1. Cała sprawdzenie pływalności powinno być wykonane szybko i sprawnie ponieważ wykonujemy je na jednym wdechu, wydech robimy dopiero na koniec, aby sprawdzić czy się zanurzymy. Tak, tak dobrze zrozumiałeś na początku robimy wdech i już nie oddychamy, każdy wdech czy wydech zmieni naszą pływalność i nie pozwala prawidłowo ocenić sytuacji. Czyli sprawdzenie pływalności wykonujemy na jednym wdechu.
  2. Jeżeli jacket jest całkowicie wypełniony powietrzem, mamy za dużo balastu. Odejmując lub dodając balast osiągnijmy stan, przy którym ilość powietrza w jackecie jest na poziomie 1/3 całkowitej objętości jacketu.
  3. W większości przypadków wystarczy, że wyważymy się z dokładnością do 1-2kg.
  4. Czym wyporność jacketu mniejsza, tym należy dokładniej się wyważyć (mała wyporność to około10l, duża to około 20l. Producenci podają wyporność danego jacketu w warunkach idealnych, realna wyporność jest mniejsza o koło 20% czyli 2-4 kg na skutek faktu, że w środku znajduje się płetwonurek.

Wyważenie w skrzydle na środek szyi

Obecnie coraz częściej nawet płetwonurkowie rekreacyjni używają skrzydeł. Można zadać pytanie. Czy wyważenie w skrzydle wykonuje się inaczej niż w jackecie? Odpowiedź nie jest prosta, możemy sprawdzenie pływalności wykonać identycznie jak przy jackecie, ale natrafimy na jeden wielki problem, nie będziemy w stanie sprawdzić ile gazu znajduje się w skrzydle. Rozwiązanie tego problemy jest skorzystanie z innej metody, znacznie prostszej, nazwijmy ją metodą wyważenia na środek szyi.

Metoda wyważenia na środek szyi.

Metoda jest bardzo prosta i nie wymaga praktycznie treningu. Oczywiście należy wejść do wody, na tyle głębokiej, aby nie stać na dnie, oraz aby nie dotykać dna płetwami. Maska nurkowa znajduje się na twarzy a automat oddechowy trzymamy w ustach. Ustawiamy się w pionie, żuchwę ustawiamy równolegle do powierzchni wody, nie wstrzymujemy oddechu, staramy się oddychać normalnie. Teraz pompujemy skrzydło do pełna. Jeżeli jesteśmy idealnie wyważeni woda powinna być na poziomie środka szyi lub do 5cm niżej. Jeżeli wystajemy do piersi najprawdopodobniej mamy o 2-3kg za mało balastu i nie będziemy w stanie się zanurzyć. Jeżeli wodę mamy na wysokości ust, to mamy co najmniej o 2kg balastu za dużo, woda na wysokości oczu to 4kg balastu za dużo, woda na czubku głowy, jesteśmy przeważeni co najmniej o 6kg. Zmieńmy ilość balastu w taki sposób, aby mieć pływalność na poziomie środka szyi. Kiedy uda nam się uzyskać prawidłową pływalność, dla pewności czy wszystko jest w porządku, na koniec należy sprawdzić czy jesteśmy w stanie się zanurzyć. Jeżeli tak, to gotowe - jesteśmy wyważeni prawidłowo.

Ważna uwaga: metoda na środek szyi może być stosowana zgodnie z opisem zamieszczonym powyżej, kiedy stosujemy skrzydło do pojedynczej butli o pojemności standardowej czyli 13-15kg. Przy większych skrzydłach oczywiście po napompowaniu skrzydła do pełna możemy więcej wystawać z wody i metodę należy lekko zmodyfikować. Należy również zwrócić uwagę, aby skrzydło było możliwie wysoko zapięte na butli.

Wyważenie w sidemount

Nurkując w konfiguracji sidemount, posiadamy taka sama ilość balastu jak przy nurkowaniu z butlą na plecach. Celem jest wykonanie przystanku bezpieczeństwa w przedziale 3-6m, z ciśnieniem rezerwy w butli (około 35bar).

Do sprawdzenia pływalności ubierz/przypnij wszystkie butle, które będziesz używał (lub jedną w konfiguracji jedno-butlowej) po 35 bar w każdej, z opróżnionym workiem sidemount na wstrzymanym pełnym wdechu, powinieneś unosić się na poziomie oczu. Podczas wydechu powinieneś powoli zanurzyć się. Dopasuj balast, aż osiągniesz ten stan pływalności.

Jeżeli wykonujesz sprawdzenie z pełnymi butlami (częsta praktyka), dodaj ok. 1,2kg na każde 1000 litrów zabieranego/zużytego gazu. Dla dwóch butli 12l/200at należy dołożyć 4-5kg (dla jednej butli 2-3kg). Podobnie postąpisz przy butlach aluminiowych 11l. Generalnie, ta technika sprawdza się przy dowolnej wielkości butli i rodzaju materiału z jakiego jest wykonana.

Zobacz więcej na stronie konfiguracja sidemount.