Kurs Enriched Air Diver »

Kurs specjalista sprzętowy »

Kurs podstawowy OWD »

Previous Next

Bardzo szybki start

fotografia podwodna

Witam na stronie poświęconej fotografii podwodnej. Jeżeli jesteś tu drogi czytelniku to kupiłeś lub zamierzasz kupić aparat do fotografii podwodnej w najbliższym czasie.

Nie ma znaczenia czy chodzi o aparat analogowy czy cyfrowy, chodź nie ukrywam że, fotografia przy użyciu aparatów cyfrowych jest znacznie łatwiejsza. Podstawowym tego powodem jest możliwość wykonania oceny zdjęcia zaraz po wykonaniu i w razie potrzeby wykonanie jego korekty. W fotografii analogowej efekt naszych zdjęć był widoczny dopiero po wywołaniu filmu, czyli często po upływie kilku dni lub kilku tygodni, o poprawieniu zdjęcia nie było mowy.

Inną zaletą fotografii cyfrowej jest brak ograniczenia co do ilości zdjęć, przy analogowej 36-a klatka oznaczała zawsze koniec fotografowania. Nośniki cyfrowe pozwalają na zapis znacznej ilości zdjęć (nawet kilka tysięcy) a nie rzadko i na zapis filmów. Mówiąc o dużej pojemności kart pamięci, nie namawiam nikogo, aby naciskać na spust migawki raz za razem, nie zwracając specjalnie uwagi, co i w jaki sposób fotografuje, a o podkreślenie faktu większej elastyczność w wyborze tematów fotograficznych.

Wiec jeżeli dopiero planujesz zakup aparatu - kup aparat cyfrowy głównie z następujących powodów:

• efekt naszej pracy jest dostępny od razu,
• możliwość korekty popełnionych błędów (o ile zdajemy sobie z nich sprawę),
• ilość zdjęć jest nieograniczona,
• możliwość kręcenia filmów,
• bardzo tania eksploatacja,
• duży wybór aparatów,
• duża głębia ostrości,
• możliwość zmiany czułości matrycy,

Kupujemy aparat

To będzie krótki punkt. Wybór modeli jest bardzo duży i bardzo szybko ulega zmianie. Opisanie więc konkretnego modelu jest trudne i niecelowe, praktycznie zanim zacznę o nim pisać skończy się jego produkcja a następny model będzie czekał w kolejce. Zwrócę uwagę tylko na następujące informacje:

• w zasadzie każdy aparat ma podwodna obudowę dedykowaną tylko dla niego, jeżeli zmieniamy aparat musimy również zmienić obudowę,
• robienie zdjęć w pełnej automatyce jest dobrym rozwiązaniem dla początkującego fotografa podwodnego, ale w trudniejszych warunkach przydaje się możliwość ustawienia przesłony i czasu migawki (tu wkraczamy w temat ekspozycji), więc jeżeli pragniesz robić bardziej ambitne zdjęcia takie funkcje powinny być dostępne w twoim aparacie.
• przed zakupem dobrze sprawdzić jakie dodatkowe elementy i w jakich cenach można dokupić do naszej podwodnej obudowy, chodzi o: lampę błyskową, konwerter szerokokątny, soczewkę makro, filtry.
• sprawdź do jakiej głębokości może być stosowana dana obudowa, przeważnie jest to 40m.

Porozmawiajmy trochę o zdjęciach czyli absolutne minimum.

Jeżeli świetnie wychodzą Ci zdjęcia na powierzchni, to możesz być zaskoczony, że pod woda jest inaczej. Twoim wrogiem jest woda i twoje umiejętności nurkowe.

Może zacznę od umiejętności nurkowych - jeżeli masz problemy z pływalnością będziesz miał również problemy z poprawnym kadrowaniem, na twoich zdjęciach mogą się pojawić zupełnie inne rzeczy, niż te które chciałeś sfotografować. Zamiast całego nurka będą tylko jego nogi, zamiast ryby, kawałek skały.

Jeżeli masz z tym problem, może warto jedno lub dwa nurkowania poświęcić na poprawę pływalności, jest szereg ćwiczeń, które nam w tym pomogą. Potem możemy wrócić do fotografii. Takie podstawowe ćwiczenie to balansowanie na płetwach, ale z mojego doświadczenia wynika, że niezbędne jest również zawisanie w toni i pływanie do tyłu, wszak nie zawsze jest możliwość, aby przytrzymać się ręką czy oprzeć płetwy o dno. Aparaty fotograficzne są coraz szybsze, jednak potrzebują trochę czasu, aby nastawić ostrość, w tym czasie będziesz musiał pozostać w bezruchu.

Temat pływalności jest oczywiście bardzo obszerny, wiec trudno omówić go w kilku zdaniach, nie mówiąc już o opanowaniu wszystkich umiejętności, które może zająć kilka do kilkunastu nurkować. Wszystkim, pragnącym unikać sytuacji, w której aby zrobić dobre zdjęcie potrzebują oprzeć jedną rękę o skałę i dwie nogi o dno, polecam stronę umiejętności nurkowe podwodnego fotografa.

Jaki kadr? W pionie czy w poziomie?

Może jednak w poziomie.

Sam/a musisz określić czy poziom opanowania pływalności jest odpowiedni, aby nie zagrażał naszemu bezpieczeństwu oraz środowisku naturalnemu (nie niszcz rafy koralowej). Zadbaj również o swoje bezpieczeństwo i zapoznaj się z niebezpiecznymi zwierzętami morskimi, dowiesz się jak unikać kontaktu z nimi i postępować w sytuacji, gdy taki kontakt nasępił.

Woda również przeszkadza:

• jest groźna dla naszego sprzętu, nieumiejętne przygotowanie obudowy może zakończyć się zalaniem obudowy i całkowitym zniszczeniem aparatu fotograficznego, w przypadku cyfrówki i słonej wody sytuacja jest nie do odwrócenia. Aparat raz zalany, nawet niewielką ilością wody, jest nie do uratowania, nawet szybkie wyjęcie baterii i próba osuszenia nie przyniesie poprawy. Dla aparatu to po prostu koniec. Dbajmy wiec o obudowę i właściwie przygotowujmy ja przed nurkowaniem.
• pochłania światło powodując, że pod woda jest go znacznie mniej,
• pochłania kolor czerwony już na kilku metrach,
• zanieczyszczenia zawarte w wodzie powodują niepożądane odbicia w przypadku korzystania z lampy błyskowej obawiające się jako białe kropki lub biała mgła.

Zanim wskoczysz pierwszy raz do wody, proszę zapoznaj się z krótką informacją jak dbać o podwodna obudowę i jak ustawić nasz aparat.

Dbaj o podwodną odbudowę czyli jak nie zalać aparatu fotograficznego na pierwszym nurkowaniu.

Większość aparatów używanych obecnie to "cyfrówki", przed działaniem wody chroni je wodoodporna obudowa wykonana przeważnie z poliwęglanu, lub w przypadku obudów do lustrzanek cyfrowych z tworzyw epoksydowych lub aluminium.

Nie ma znaczenia jaką posiadamy obudowę - musimy o nią dbać. W zasadzie najważniejszym elementem jest o-ring, czyli gumowy lub silikonowy pierścień służący do uszczelnienia.

O-ringom poświęciłem cała stronę, ty tylko powiem że:

• o-ring musi być nasmarowany, smaruj je smarem silikonowym do tego przeznaczonym (większość producentów ma własne smary silikonowe),
• o-ring musi być czysty - nie mogą do niego być przyklejone kawałki włosów, nici czy piasek, to wszystko może spowodować nieszczelność. tak nawet jeden włos jest groźny.
• o-ring nie może mieć nawet małych uszkodzeń, one również prowadzą do nieszczelności
• jeżeli masz wątpliwości czy O-ring jest dobry wymień go,
• z o-ringami obchodź się bardzo ostrożnie wszelkie ostre narzędzia należy wyeliminować, bo mogą uszkodzić o-ring lub jego gniazdo. Uszkodzony o-ring można wymienić, uszkodzone gniazdo równa się wymiana obudowy,
• do wyjmowania o-ringów z gniazda używaj palców lub karty kredytowej

Dodatkowo pamiętaj:

• po każdym nurkowaniu w słonej wodzie należy przepłukać podwodną obudowę w wodzie słodkiej, chronisz w ten sposób obudowę i o-ringi przed osadzaniem się soli. Najlepiej zanurzyć podwodna obudowę w słodkiej wodzie przez kilka minut a następnie kilka razy przepłukać w bieżącej słodkiej wodzie.
• po płukaniu obudowę należy dokładnie osuszyć, najlepiej przez zgrubne wytarcie czystym ręcznikiem,
• otwierać obudowę dopiero kiedy będzie sucha,
• nie wystawiać obudowy na działanie słońca i wysokiej temperatury,
• obudowę trzymaj w pozycji zamkniętej aby chronić jej wnętrze przed kurzem i innymi zanieczyszczeniami,
• aby przed nurkowaniem wkładać do obudowy specjalne torebki pochłaniające wilgoć i zapobiegające parowaniu obudowy, a dokładnie szyby znajdującej się przed obiektywem aparatu,
• zamykając obudowę sprawdź czy o-ring jest w gnieździe, jeżeli nie jest musisz go poprawić,
• staraj się wkładać aparat do obudowy w suchym miejscu, czyli w domu, hotelu, kabinie łodzi. Nigdy nie rób tego nad wodą, bezpośrednio przed wejściem do wody czy w pośpiech. To najlepsze sposoby aby zalać obudowę,
• Zawsze zanim zanurzysz się pod wodę sprawdź czy obudowa jest szczelna, o-ring wraz ze wzrostem głębokości (ciśnienia) działa coraz lepiej, wiec jeżeli na powierzchni wody jest OK głębiej również będzie. Sprawdzenie polega na zanurzeniu obudowy i obserwacji czy nie ma wycieku bąbelków powietrza, jeżeli są obudowę wyjmujemy ponad wodę i sprawdzamy czy nie ma wody. Zanurzenie nie powinno być długie 5 sekund w zupełności wystarczy. Jeżeli w obudowie jest nawet najmniejsza ilość wody, nie wolno jej zanurzać głębiej, należy wyjść z wody i wyciągnąć aparat z obudowy. Absolutnie nie należy po kilku minutach z takim aparatem wchodzić ponownie do wody, nawet jeżeli znajdziemy przyczynę usterki. Zanim to zrobimy należy obudowę dokładnie wysuszyć i od nowa przygotować do nurkowania.
• nigdy nie skacz z aparatem do wody, wskocz sam i poproś partnera lub inną osobę o jego podanie - sprawdź od razu czy obudowa jest szczelna.

Uff to chyba tyle, więcej w temacie dbania o obudowę znajdziesz na stronie: fotografia podwodna szczelność obudowy.

Jak ustawić aparat - aby zacząć.

Kilka uwag dla bardzo początkujących:

1. dotyczących ustawień aparatu
• ustaw full auto - niech aparat mylić za ciebie, jeżeli nie będziesz robi zdjęć na tle toni wodnej, automatyka aparatu będzie pracować prawidłowo,
• balans bieli ustawić na "auto" lub na światło słoneczne.
• wyłącz lampę wbudowaną w aparat, możesz jej użyć tylko do robienia zdjęć z odległości nie większej jak 0,5m głównie do fotografii zbliżeniowej i makrofotografii,
• skracaj maksymalnie dystans do fotografowanego obiektu - pamiętaj woda pochłania światło, czym będziesz bliżej obiektu tym lepiej,
• obiektyw ustaw na maksymalnie szerokokątny i nie baw się zoomem pod wodą, chcesz aby obiekt był większy podpłyń do niego, pamiętaj aby zawsze skracać odległość do obiekty, a najprościej to osiągnąć podpływając do niego. Zoom używaj kiedy bliżej podpłynąć się nie da.
• unikać użycia zoomu, bardzo spada głębia ostrości, zdecydowanie lepiej podpłynąć do obiektu
• przesłonę możesz otworzyć maksymalnie, aparaty cyfrowe nawet przy max otwarciu przesłony posiada bardzo dużą głębię ostrości. Wynika to z faktu, że rzeczywista ogniskowa aparatu to 6-8mm. Jeżeli to jest możliwe staraj się przymykać przesłonę mniej więcej do poziomu f/5,6.
• czułość ustaw jak najniższą, nie bawić się funkcją czułości "filmu", należy ustawić na najniższą dostępną (bo jest to rzeczywista czułość aparatu), przy takim ustawieniu zdjęcia będą najlepsze ( intensywność kolorów, ostrość). Opcja zwiększanie czułości filmu w aparatach cyfrowych jest fikcją, powoduje drastyczne pogorszenie jakości zdjęci. Jeżeli musisz podnieść czułość matrycy nie przekraczaj ISO200.
2. dotyczących sposobu wykonania zdjęcia
• bez zewnętrznej lampy błyskowej rób zdjęcia tylko na małej głębokości do 5m - Polska, 10m morza i oceany. Wraz z głębokością bardzo szybko znikają kolory, pierwszy zanika kolor czerwony , pomarańczowy... i na koniec zostaje tylko niebieski. Wiąże się to z pochłanianiem światła przez wodę.
• musisz dążyć do maksymalnego skrócenia odległości między aparatem a obiektem, wyraźnie poprawia to jakość fotografii,
• rób dużo zdjęć, archiwizuj wszystkie, tylko najlepsze pokazuj innym. Lepiej pokaż 10 zdjęć bardzo dobrych, niż 100 bardzo różnych. Jest to spora sztuka aby samemu przebrać zdjęcia.
• lampy błyskowej wmontowanej do aparatu lepiej nie używaj, wyjątek stanowi makrofotografia, a i to tylko w krystalicznie czystej wodzie (woda bez zanieczyszczeń). Użycie lampy błyskowej może spowodować pojawienie się białych plamek na zdjęciu.
• makrofotografia łatwo pozwala osiągnąć dobre zdjęcia - więc jest warta spróbowania.

Woda pierwsze starcie

Ilość jak i barwa światła słonecznego zależy od odległości, którą musi pokonać promień światła, od powierzchni wody do obiektu i od obiektu do aparatu fotograficznego. Czym mniejsza odległość tym lepiej.
Przy odległościach większych jak kilka metrów, wskazane jest użyć lampy błyskowej, lub na naszych zdjęciach, będzie dominował kolor niebieski lub zielony.

Daleko czy blisko od obiektu

Użycie lampy błyskowej

Lampa błyskowa jest świetnym narzędziem, lecz w wielu przypadkach jej użycie może również przynieść zły efekt - śnieżenie i drobne plamki. Dzieje się tak zawsze, kiedy w wodzie znajduje się drobna zawiesina a lampa błyskowa jest umieszczona plisko obiektywu. Zmniejszenie mocy lampy może być dobrym rozwiązaniem.

Używaj obiektywów maksymalnie szerokokątnych

Ogniskowa twojego obiektywu pod wodą, wydłuża się pozornie o 4/3, co powoduje, że zmniejsza się kąt widzenia obiektywu. Dlatego pod wodą, będziesz musiał, odsunąć się na większą odległość od obiektu, niż miało by to miejsce w przypadku zdjęć, nad powierzchnia wody

Inne uwagi

• zawsze sprawdzaj przed wejściem do wody czy obudowa jest szczelna. Wszelkie nieszczelności powinny wystąpić już na głębokości kilku centymetrów, więc aby sprawdzić szczelność wystarczy zanurzyć ją pod wodą, najlepiej kontrolując całą operację wzrokowo. Zalanie aparatu praktycznie równa się jego zniszczeniem, więc nasza niefrasobliwość może nas sporo kosztować.
• do wody wchodzimy z w pełni naładowanym akumulatorem, nie ma nic bardziej irytującego jak skończenie się energii pod wodą. Akumulatory ładuj w nocy, rano zmontuj sprzęt, jeżeli nie będziesz świecił monitorem cały czas, najprawdopodobniej akumulator wystarczy na dwa nurkowania, jeżeli nie ma potrzeby doładowywania akumulatora w ciągu dnia, nie rób tego. Pamiętaj aby nie otwierać obudowy jeżeli nie jest to konieczne, każde otwarcie wymaga ponownego sprawdzenia szczelności,
• kup kartę przynajmniej 256MB (przy rozdzielczości 1600x1200 powinno wystarczyć na ok. 200 zdjęć) aby nie być ograniczanym podczas sesji zdjęciowej. Możesz kupić oczywiście większą 1GB czy nawet 8GB. Staraj się wchodzić do wody z pustą kartą, aby nie tracić czasu na wykasowanie zbędnych zdjęć pod wodą,
• nigdy nie otwieraj obudowy mokrymi rękami. Obudowę najlepiej otwierać i zamykać w domu. Zanim otworzysz obudowę przepłucz ją dokładnie słodką wodą i dokładnie wysusz, dopiero wtedy otwieraj. Jeżeli nurkowałeś w morzu zawiń zaraz po nurkowaniu obudowę w ręcznik, nie pozwól aby woda wyschła i wydzieliły się na obudowie kryształki soli. Regularnie czyść i smaruj silikonem oring uszczelniający. Po zamknięciu obudowy sprawdź o ile masz przezroczystą obudowę czy oring leży właściwie.
• zdjęcia przed drukiem najlepiej obrobić elektronicznie, w przypadku polskich wód jest to wręcz niezbędne aby efekt końcowy mógł nas zadowolić.
• no, to teraz pod wodę.

Aparat i obudowa pozwala wykonywać dobre, lub bardzo dobre zdjęcia podwodne tylko na małych głębokościach i w wodzie o dużej przeźroczystości, kiedy głębokość wzrasta, a przeźroczystość spada należy zastosować dodatkowe elementy:

• lampę błyskową
• konwerter czy obiektyw szerokokątny
• soczewka czy obiektyw makro

Życzę tylko udanych zdjęć.